Μάθετε να μετράτε σωστά την πίεσή σας
Η αρτηριακή πίεση μετράται πολύ εύκολα με ένα όργανο που λέγεται σφυγμομανόμετρο (πιεσόμετρο) το οποίο εφαρμόσθηκε εδώ και περισσότερα από 100 χρόνια από τον Riva Roci.
Υπάρχουν πολλών ειδών πιεσόμετρα.
Τα υδραργυρικά σφυγμομανόμετρα
είναι τα πιο ακριβή στις μετρήσεις τους, αλλά είναι πιο δύσκολο να
χρησιμοποιηθούν από τον μη ειδικό, διότι απαιτούν μια κάποια μικρή
εκπαίδευση στη χρήση τους και επιπλέον περιέχουν υδράργυρο που είναι
τοξική ουσία και με την οποία πρέπει να αποφεύγετε η άμεση επαφή.
Αντίθετα, τα ημιαυτόματα ή τα αυτόματα ηλεκτρονικά πιεσόμετρα
είναι εύκολα στη χρήση τους και γι αυτό είναι ευρέως διαδεδομένα αφού
έχουν ικανοποιητική ακρίβεια στις μετρήσεις τους. Ενδείκνυνται,
ιδιαίτερα εάν έχετε προβλήματα ακοής ή οράσεως και δεν υπάρχει κάποιος
στο σπίτι να σας βοηθήσει στη μέτρηση της πίεσης. Να θυμάστε, ότι αν έχετε αρρυθμία τότε οι ενδείξεις τους μπορεί να είναι λανθασμένες.
Επίσης, οι συσκευές που μετρούν την πίεση από τον καρπό ή τα δάχτυλα
δεν είναι τόσο ακριβείς όσο αυτές που μετρούν την πίεση από τον
βραχίονα, ως εκ τούτου συνιστάται η αποφυγή της χρήσης τους. Αποδεκτά
είναι, επίσης, και τα aneroid πιεσόμετρα, τα πιεσόμετρα
σαν ρολόγια. Να έχετε υπόψιν σας όμως, ότι τόσο τα πιεσόμετρα σαν
ρολόγια όσο και τα αυτόματα (‘ηλεκτρονικά’) χρειάζονται ανά περιοδικά διαστήματα έλεγχο, συγκρίνοντας τα με τα υδραργυρικά πιεσόμετρα.
Πώς θα μετρήσετε σωστά την πίεσή σας
Πατήστε, εδώ, για να μάθετε να μετράτε σωστά την πίεσή σας...
Η αρθροσκόπηση του γόνατος είναι μία ελάχιστα παρεμβατική επέμβαση
H αρθροσκόπηση του γόνατος βοηθά στη
διάγνωση και αντιμετώπιση των ενδαρθρικών προβλημάτων του γόνατος. Με
την επέμβαση αυτή είναι δυνατό να εξετασθούν οπτικά αλλά και ψηλαφητικά
όλα τα ενδαρθρικά στοιχεία του γόνατος, δηλαδοί οι χιαστοί σύνδεσμοι, οι
μηνίσκοι έσω και έξω καθώς και ο αρθρικός χόνδρος που επενδύει τα οστά.
Η αρθροσκόπηση είναι χρήσιμη στη διάγνωση και αντιμετώπιση:
- Κακώσεων ή ρήξεων μηνίσκων
- Κακώσεις ή ρήξεις συνδέσμων (προσθίου, οπισθίου χιαστού, έσω, έξω πλαγίου)
- Ελευθέρων οστεοχόνδρινων τεμαχίων
- Κατεστραμμένων αρθρικών επιφανειών
- Φλεγμονής του αρθρικού υμένα
- Επιγονατιδικής αστάθειας ή παθήσεων του εκτατικού μηχανισμού του γόνατος
Πώς γίνεται η αρθροσκόπηση
Διαβάστε ολοκληρωμένο το άρθρο, πατώντας, εδώ...
Η Lou Xiaoying, τώρα είναι 88 ετών και πάσχει από νεφρική ανεπάρκεια.
Μεγάλωσε περισσότερα από 30 εγκαταλελειμμένα βρέφη που μάζεψε από τους δρόμους της Jinhua, στην ανατολική επαρχία Zhejiang, όπου κατάφερνε να έχει τα προς το ζην από την ανακύκλωση σκουπιδιών.
Αυτή και ο αποθανών σύζυγός της Λι Σιν, ο οποίος πέθανε πριν από 17 χρόνια, κράτησαν τέσσερα από τα παιδιά και έδωσε τα υπόλοιπα σε φίλους για να ξεκινήσουν μια νέα ζωή.
Ο νεότερος γιος της Zhang Qilin - σήμερα ηλικίας μόλις επτά ετών - βρέθηκε σε ένα σκουπιδοτενεκέ από τη Lou όταν ήταν 82.
Η Lou, έχει μία βιολογική κόρη, την Zhang Caiying ηλικίας 49, η οποία αφιέρωσε τη ζωή της για να φροντίζει τα εγκαταλελειμμένα βρέφη.
Στην Κίνα, η βρεφοκτονία και η βρεφική εγκατάλειψη είναι σε τρομερή έξαρση λόγω των σκληρών πολιτικών μέτρων που επιτρέπουν μόνο ένα παιδί σε κάθε οικογένεια που ζει σε πόλη.
Έτσ, οι Κινέζοι ωθούμενοι από τη
φτώχεια και την τεράστια πολιτική πίεση αναγκάζονται να προβούν σε
εγκατάλειψη μωρών εφόσον είναι τα δεύτερα της οικογένειας ή ακόμα και σε
βρεφοκτονίες αν το πρώτο τους παιδί είναι κορίτσι. Νομίζουν ότι ένα
αγόρι θα ανταποκριθεί καλύτερα στις οικονομικές ανάγκες της οικογένειας.
Τρομακτικά περιστατικά νεογέννητων
Διαβάστε, ολόκληρο το άρθρο, πατώντας, εδώ...
Η ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία είναι θέμα γονιδίων
Επιστήμονες του Πανεπιστημίου
Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, σε συνεργασία με συναδέλφους τους από την
Academia Sinica στην Ταϊβάν, εντόπισαν οκτώ γονιδιακές «υπογραφές»,
οι οποίες μπορούν να τους βοηθήσουν στην πρόγνωση του προσδόκιμου ζωής
του ασθενή μετά τη θεραπεία, όταν δεν υπάρχουν υποτροπές.
Όπως αναφέρουν στην έκθεσή τους, η
οποία δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό BMC Medicine, η ανακάλυψη
αυτή προέκυψε έπειτα από μελέτη του τρόπου με τον οποίο τα κύτταρα ανταποκρίνονται σε περίπου 100 φάρμακα,
τα οποία χορηγούνται για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Αυτό τους
βοήθησε να εντοπίσουν γονίδια που εμπλέκονται στην κυτταρική διαίρεση
και να εντοπίσουν ευκολότερα εκείνα που θα μπορούσαν να επηρεάζουν τα
αποτελέσματα της χημειοθεραπείας, όπως ο υποδοχέας του αυξητικού παράγοντα EGFR.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν, επίσης, ότι κάποια γονίδια παρουσιάζουν μοναδικά μοντέλα έκφρασης
που αντικατοπτρίζουν τις διαφορετικές κυτταρικές αντιδράσεις σε κάθε
παράγοντα της χημειοθεραπείας και πως πέντε φάρμακα παρουσίαζαν τις
μεγαλύτερες επιδράσεις. Όταν οι ερευνητές έλεγξαν τα στοιχεία της
γονιδιακής έκφρασης σ’ αυτά τα οκτώ γονίδια, διαπίστωσαν ότι υπήρχε
εμφανής διαφορά ανάμεσα στα κύτταρα που ανταποκρίνονταν στη
χημειοθεραπεία και σε εκείνα που δεν παρουσίαζαν καμία ανταπόκριση.
Η ανακάλυψη των προγνωστικών βιοδεικτών για τους ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία αποτελεί μια πολύ σοβαρή εξέλιξη σε ό,τι αφορά τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των θεραπειών του καρκίνου.
O εντοπισμός των οκτώ αυτών γονιδίων θα βοηθήσει τους επιστήμονες να μελετήσουν καλύτερα τις εξατομικευμένες θεραπείες.
Υπολογισμός κινδύνου από τα οκτώ γονίδια (υψηλού κινδύνου ή χαμηλού κινδύνου με τη μέση της βαθμολογίας επικινδυνότητας)
Υπολογίστε τον κίνδυνο, πατώντας, εδώ...
Όταν ανεπαρκεί το αναπνευστικό σύστημα
Αναπνευστική ανεπάρκεια, ICD-10 J96
είναι η κατάσταση κατά την οποία ο οργανισμός δεν μπορεί να
ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των ιστών και των οργάνων αυτού σε επαρκή
επίπεδα Οξυγόνου.
Η μέτρηση των επιπέδων του οξυγόνου στον οργανισμό, γίνεται με την εξέταση των αερίων του αρτηριακού αίματος.
Όταν το επίπεδο του Οξυγόνου του αρτηριακού αίματος είναι μεταξύ 60 και 85 mmHg (στήλες υδραργύρου) υπάρχει υποξυγοναιμία.
Αν είναι κάτω από 60 mmHg υπάρχει αναπνευστική ανεπάρκεια.
Σημειώνεται ότι η φυσιολογική τιμή του Οξυγόνου είναι πάνω από 85 mmHg
Η αναπνευστική ανεπάρκεια διακρίνεται σε:
- Οξεία
- Χρόνια
- Τύπου Ι (με φυσιολογικά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακος)
- Τύπου ΙΙ (όταν συνοδεύεται με αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακος ή άλλως υπερκαπνία)
Ποια είναι τα αίτια της αναπνευστικής ανεπάρκειας και η θεραπεία;
Διαβάστε, ολόκληρο το άρθρο, πατώντας, εδώ...
Η αμιοδαρόνη, είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως κατά της καρδιακής αρυθμίας
Η αμιοδαρόνη είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως κατά της καρδιακής αρυθμίας και σύμφωνα με τους ερευνητές, αυξάνει τον κίνδυνο του καρκίνου,
κυρίως μεταξύ των ανδρών, καθώς και σε όλους τους ασθενείς στους
οποίους χορηγούνται μεγάλες δόσεις, σύμφωνα με μια μελέτη που
δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος της αμερικανικής επιθεώρησης Cancer.
Όπως, ισχυρίζονται οι ερευνητές, εδομένου ότι το φάρμακο αυτό διαλύεται μέσα τα λίπη του οργανισμού
και αποβάλλεται από τον οργανισμό με πολύ βραδύ ρυθμό, μεγάλες
ποσότητες μπορεί να συσσωρεύονται μέσα στους ιστούς έπειτα από μακρά
χρήση. Και άλλες μικρές μελέτες είχαν ήδη δείξει πως η αμιοδαρόνη μπορεί
να αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων καρκίνων, αλλά καμιά
εκτεταμένη έρευνα δεν είχε ασχοληθεί ως τώρα με το θέμα.
Οι συντάκτες της μελέτης, εξέτασαν
6.418 ασθενείς που λάμβαναν αμιοδαρόνη μεταξύ του 1997 και του 2008.
Υπήρξε ένας μέτριος 12% αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο μεταξύ των
ασθενών που έλαβαν το φάρμακο. Για τους άνδρες που πήραν αμιοδαρόνη κατά
τη διάρκεια τουλάχιστον ενός έτους, ο αυξημένος κίνδυνος ήταν 46%. Και
στην υψηλότερη δόση, ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται σε 98%.
Συνολικά 280 από τους ασθενείς αυτούς
εμφάνισαν καρκίνο. Σ' αυτούς που λάμβαναν καθημερινές ισχυρές δόσεις
αυτού του φαρμάκου, ο κίνδυνος να εμφανίσουν καρκίνο αυξήθηκε κατά 46%
σε σύγκριση με τους άλλους ασθενείς.
Αφού ελήφθησαν υπόψη η ηλικία, το φύλο και ενδεχόμενες ασθένειες, οι
ασθενείς που έπαιρναν ισχυρές δόσεις αμιοδαρόνης είχαν σχεδόν διπλάσιο
κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο απ' ό,τι αυτοί στους οποίους χορηγούνταν
μικρές δόσεις.
Ως εκ τούτου, το FDA δηλώνει κατηγορηματικά ότι η αμιοδαρόνη πρέπει να συνταγογραφείται μόνο για απειλητικές για τη ζωή κοιλιακές αρρυθμίες,
(«επαναλαμβανόμενη κοιλιακή μαρμαρυγή" ή "υποτροπιάζουσα αιμοδυναμικά
ασταθή κοιλιακή ταχυκαρδία») και μόνο όταν άλλες θεραπείες έχουν
αποτύχει.
Το FDA αναφέρει, επίσης, σαφώς ότι οι
ασθενείς θα πρέπει να ξεκινάνε την αγωγή με αμιοδαρόνη σε νοσοκομειακό
περιβάλλον για να μειωθεί η πιθανότητα μιας απειλητικής για τη ζωή
επιπλοκής.
Οι παρενέργειες της αμιοδαρόνης
Διαβάστε, ολόκληρο το άρθρο, πατώντας, εδώ...
Αποστροφή για την δημοσιογραφία που στιγματίζει μια παιδική ψυχή
Παρακολουθώντας όλα αυτά που διαδραματίζονται στην ελληνική κοινωνία τις τελευταίες ημέρες, νιώθει κανείς λύπη και αποστροφή για όλους όσους εμπλέκονται στην αναμετάδοση όλων αυτών των πληροφοριών και των εικασιών για την μικρή Μαρία...
Διαβάστε, ολόκληρο το άρθρο, πατώντας, εδώ...
Οι παθήσεις οξείας χειρουργικής κοιλίας που απαιτούν χειρουργείο
Όταν στην οξεία κοιλία απαιτείται χειρουργείο
1. Οξεία σκωληκοειδίτις: Είναι
η πιο συχνή αιτία οξείας χειρουργικής κοιλίας (43,6%). Χαρακτηρίζεται
από ανορεξία (75% των περιπτώσεων), που προηγείται της κρίσης κατά 48 -
72 ώρες. Πόνος περιομφαλικός, προοδευτικώς επεκτεινόμενος προς δεξιό
λαγόνιο βόθρο. Ευαισθησία στην πίεση και αναπηδώσα. Σημείο ψοΐτου (ιδίως
σε οπισθοτυφλική εντόπιση). Πυρετός συνήθως 37,2 - 38οC.
Απαιτείται εγχείρηση εντός 24 - 36 ωρών. Εάν για οποιονδήποτε λόγο ο/η
ασθενής δεν χειρουργηθεί εντός 72 ωρών και δεν εκδηλωθεί γενική
περιτονίτις, αλλά εξελιχθεί σε υποξεία σκωληκοειδίτιδα (Plastron), δεν
πρέπει να χειρουργηθεί σε αυτήν τη φάση, παρά έπειτα από 3 - 4
εβδομάδες, όταν θα έχουν απορροφηθεί τα στοιχεία της φλεγμονής των πέριξ
ιστών. Η λαπαροσκοπική επέμβαση σε οξεία σκωληκοειδίτιδα έχει ένδειξη
μόνο σε νέες γυναίκες, όπου υπάρχει υπόνοια σαλπιγγίτιδος ή συστροφής
ωοθήκης, και σε παχύσαρκα άτομα, όπου αναγκαστικά η τομή Mc Burney θα
πρέπει να είναι μεγάλη. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις η ωφέλεια δεν
δικαιολογεί το κόστος.
2. Οξεία χολοκυστίτις...
Διαβάστε, ολοκληρωμένο το άρθρο, πατώντας εδώ...
Τα κύρια συμπτώματα της κατάθλιψης
Όταν η θλίψη αντί να μειώνεται με το
πέρασμα του χρόνου γίνεται πιο έντονη και διαρκεί περισσότερο από δύο
εβδομάδες εμποδίζοντας τις φυσιολογικές δραστηριότητες της ομαλής ζωής,
όπως είναι η δουλειά, η διατροφή, ο ύπνος και οι στενές μας σχέσεις τότε
είναι πιθανόν να υποφέρουμε από κατάθλιψη.
Αυτό που χαρακτηρίζει την κατάθλιψη δεν είναι η παρουσία των αρνητικών αισθημάτων, αλλά η μεγάλη ένταση και η μακρά τους διάρκεια.
Αν κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα ή σημεία επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε πάσχετε από κατάθλιψη...
Διαβάστε ολοκληρωμένο το άρθρο, πατώντας, εδώ...
Όταν θα έλθει επιτέλους η ανάπτυξη, θα γίνει Αθηνών Ανάστασις…
Έχετε φανταστεί ποια είναι τα έξη σημεία στην Αθήνα που αν είχαν γυάλινο έδαφος,
θα έκαναν την Αθήνα τουριστικό κέντρο όλου του κόσμου; Καλά πολύ
προχωρημένη με βρίσκεται αλλά για φανταστείτε το … Δεν θα ήταν τέλεια;
- Η Πανεπιστημίου με τα θησαυροφυλάκιά της
- Η Αμερικής από Σταδίου μέχρι Ακαδημίας με τις στοές της
- Η πλατεία Αβησσυνίας, με τα αρχαία της
- Το παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού με την υπόγεια θάλασσά του
- Το Galaxy του Hilton, με τα φώτα του, τα άστρα και τα φανάρια
- Η Διονυσίου Αεροπαγείτου…
Ακόμα δεν ήρθε...
Από εφημερίδα Athens VOICE 2009
Είναι γεγονός ότι υπάρχει αλλαγή του κλίματος
Τα σενάρια για την κλιματική αλλαγή
προβλέπουν ότι οι εύκρατες ζώνες στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη θα
γίνουν πιο θερμές και οι χειμώνες στις βορειότερες περιοχές ηπιότεροι.
Επομένως, οι λοιμώξεις
που είχαν εξαφανιστεί λόγω κοινωνικοοικονομικών βελτιώσεων, είναι
δυνατόν να επαναεμφανιστούν, ιδιαίτερα εκείνες που μεταδίδονται από τα
κουνούπια, τα τσιμπούρια και τα τρωκτικά.
Πολλά νοσήματα, όπως
η ελονοσία, ο δάγγειος και ο κίτρινος πυρετός, η λεϊσμανίαση, η νόσος
Lyme, η εγκεφαλίτιδα και άλλα νοσήματα ευνοούνται από την αύξηση της
θερμοκρασίας, τις βροχές και την υγρασία του εδάφους.
Η αύξηση της θερμοκρασίας,
επίσης, παρατείνει τη διάρκεια μετάδοσης, αλλά και ευνοεί τον
πολλαπλασιασμό των φορέων και την εξέλιξη του παθογόνου μικροργανισμού
εντός των φορέων, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα λοιμώξεων, όπως η
ελονοσία, ο δάγγειος και ο κίτρινος πυρετός, οι διάφορες εγκεφαλίτιδες, η
νόσος Lyme κ.α.
Εξάλλου το φαινόμενο Ελ Νίνιο ή Ελ Νίνο, που
είναι το μετεωρολογικό φαινόμενο κατά το οποίο τα κεντρικά και
ανατολικά νερά του Ειρηνικού Ωκεανού κοντά στον ισημερινό είναι
θερμότερα σε σχέση με άλλες περιοχές και συμβαίνει κάθε δύο με οχτώ
χρόνια, και διαρκεί για ένα χρόνο, προκαλεί ακραία καιρικά φαινόμενα σε
όλον τον κόσμο, αλλά κυρίως στις περιοχές γύρω από τον Ειρηνικό, όπως
ξηρασίες, βροχοπτώσεις, πυρκαγιές, τροπικούς κυκλώνες.
Το φαινόμενο Ελ Νίνιο
έχει άμεση σχέση με επιδημίες ελονοσίας, χολέρας και άλλων λοιμωδών
νόσων σε ορισμένες περιοχές όπως στην ΝΑ Ασία και τη Ν. Αμερική. Το ίδιο
ισχύει για επιδημίες ελονοσίας που παρατηρούνται στην Ινδία μετά από
υπερβολικές βρογχοπτώσεις κατά τη διάρκεια των μουσώνων. Επίσης, είναι
συχνές οι γαστρεντερίτιδες και οι τροφικές δηλητηριάσεις μικροβιακής και
ιογενούς αιτιολιγίας κατά τις θεομηνίες ακόμη και στις ανεπτυγμένες
υγειονομικά χώρες.
Ηλικίες που πλήττονται είναι μικρά παιδιά, ηλικιωμένοι και άτομα ανοσοκατασταλμένα.
Έρευνες επιδημιολογικές
των τελευταίων δεκαετιών δείχνουν αύξηση της νοσηρότητας και
θνησιμότητας τόσο κατά τα ακραία καιρικά φαινόμενα όσο και εξαιτίας
λοιμώξεων και εισπνοής ρύπων που εκπέμπονται από μεγάλη ποικιλία
ρυπαντών στην ατμόσφαιρα, όταν χρησιμοποιούνται ορυκτά καύσιμα
(βιομηχανίες, εργοστάσιο, αυτοκίνητα).
Για τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ενοχοποιούνται, η αύξηση των αλλεργιογόνων, τα αιωρούμενα μικροσωματίδια και οι πτητικές αρωματικές ενώσεις.
Η συγκέντρωση των ρύπων, με τη
βοήθεια της υπεριώδους ακτινοβολίας, οδηγεί στην παραγωγή του όζοντος,
υπεροξειδίων του αζώτου και στο σχηματισμό άλλων δραστικών ουσιών που
ενοχοποούνται για την αύξηση του καρκίνου του δέρματος και του
μελανώματος.
Τα αιωρούμενα μικροσωματίδια
είναι μίγματα μικρών σωματιδίων μικρότερων από 2,5 μ. υδρατμών και
σκόνης ξηρού εδάφους που σχηματίζονται στην ατμόσφαιρα από την καύση
οπιασδήποτε ύλης και κυρίως, από τις πυρκαγιές των δασών. Στη συνέχεια
εγκλωβίζονται μέσα στις κυψελίδες και στους αεραγωγούς και προκαλούν
οξειδωτικές βλάβες των πνευμονικών ιστών και καρκίνο. Η ατμόσφαιρα είναι
πολύ φορτισμένη με μικροσωματίδια λόγω των ορυχείων λιγνήτη για την
παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Στις περιοχές με ορυχεία λιγνίτη, όταν τα
μικροσωματίδια ξεπερνούν τα ανώτερα επιτρεπτά όρια αυξάνουν τα νοσήματα
του αναπνευστικό, όπως και του καρκίνου.
Τέλος η ξηρασία που σχετίζεται με το Ελ Νίνιο, έχει επιπτώσεις στην αγροτική παραγωγή, λόγω
της αυξημένης θερμοκρασίας, της έλλειψης νερού και της υφαλμύρασης του
εδάφους. Η αύξηση της θερμοκρασίας και η ξηρασία δημιουργούν ευνοϊκές
συνθήκες για πυρκαγιές δασών, όπως συμβαίνει σε πολλές περιοχές του
πλανήτη κατά τους θερινούς μήνες, με παράλληλη απώλεια της
βιοποικιλότητας.
Οι αλλαγές αυτές προκαλούν επιπτώσεις στην υγεία και στα οικοσυστήματα.
Η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη θα οδηγήσει σε αύξηση της μικροβιακής δραστηριότητας και σε μικρότερη ποσότητα νερού.
Τα φαινόμενα Ελ Νίνιο και Λα Νίνια
Βιβλιογραφία
http://ec.europa.eu
Η ακτινομυκητίαση είναι μια μακροχρόνια λοίμωξη που προκαλεί έλκη ή αποστήματα
Η ακτινομυκητίαση είναι μια
μακροχρόνια λοίμωξη που προκαλεί έλκη ή αποστήματα σε μαλακούς ιστούς
του σώματος. Η ακτινομυκητίαση αναπτύσσεται, συνήθως, στο στόμα, τη μύτη, το
λαιμό, τους πνεύμονες, το στομάχι, ή το έντερο. Σπάνια, εμφανίζεται
αλλού στο σώμα, αλλά, συνήθως, μόνο εάν υπάρχει μια οπή στο δέρμα. Ενώ
δεν είναι μεταδοτική, μπορεί να εξαπλωθεί από την αρχική μολυσμένη
περιοχή σε άλλα μέρη του σώματος. Η ακτινομυκητίαση εμφανίζεται, κυρίως,
σε τροπικές περιοχές του κόσμου.
Συμπτώματα
Η ακτινομυκητίαση μπορεί να
προκαλέσει μυϊκούς σπασμούς στο σαγόνι ή ένα «κλειδωμένο σαγόνι», όπου
το στόμα δεν μπορεί να ανοίξει με κανονικό τρόπο.
Άλλα συμπτώματα της ακτινομυκητίασης είναι τα εξής:
- πυρετός
- απώλεια βάρους
- εξογκώματα στο λαιμό ή στο πρόσωπο
- αποστραγγισμένες πληγές στο δέρμα
- βήχα
- πόνος στο στήθος
Κλινικές μορφές
1. Τραχηλοπροσωπική.
Διόγκωση στη γωνία κάτω γνάθου μετά από εξαγωγή δοντιού ή τραύμα. Η
μάζα αρχικά διογκώνεται και μετά σχηματίζει συρρίγγια. Μπορεί να
προσβάλλει και το οστό της κάτω γνάθου και να προκαλέσει περιοστίτιδα ή
οστεομυελίτιδα.
2. Πνευμονική. Από
το στόμα ο ακτινομύκητας εισροφάται στον πνεύμονα και δημιουργείται
υποξεία πνευμoνίτιδα με επέκταση στον υπεζωκότα. Ο ασθενής έχει μέτριο
πυρετό, βήχα και απόχρεμψη και αιμόπτυση. Σε προσβολή του υπεζωκότα
δημιουργείται εμπύημα και εξέρχεται πύο με κοκκία θείου. Σχηματίζονται
σπήλαια και η νόσος μοιάζει με τη φυματίωση. Στα οστά σχηματίζεται
περιοστίτιδα.
3. Κοιλιακή. Ο
ακτινομύκητας κατεβαίνει από το πεπτικό και δημιουργεί νόσο στο τυφλό
και εκδηλώνεται με μάζα στο δεξιό λαγονιο βόθρο ή οξεία σκωληκοειδίτιδα.
Επίσης, σχηματίζονται συρίγγια με έξοδο πύου με κοκκία θείου. Επίσης,
σχηματίζονται ορθοπρωκτικά συρίγγια.
4. Δερματική. Κοκκιωματώδης ιστός σχηματίζεται στο δέρμα και τον υποδόριο ιστό σαν υποξεία φλεγμονή και παράγονται συρίγγια.
Ασυνήθιστες μορφές. Προσβολή οστού, ήπατος ή εγκεφάλου και σηψαιμίας.
Η διαδρομή νόσου είναι χρόνια. Χειρότερη πρόγνωση έχει η πνευμονική μορφή.
Αίτια
Η ακτινομυκητίαση προκαλείται από έναν ακτινομύκητα που ονομάζεται Actinomyces israelii. Αυτό
το βακτήριο είναι αναερόβιο θετικό κατά Gram. Φυσικά ζει στην μύτη και
το λαιμό και δεν προκαλεί τη λοίμωξη από μόνο του. Πρέπει να ενωθεί με
άλλα βακτήρια (που εισέρχονται στο σώμα μέσω ενός σχισίματος στο δέρμα).
Σχηματίζουν με την προσκόλληση μεταξύ τους κίτρινα μικροσκοπικά
σωμάτια, τα κοκκία θείου.
Υπάρχουν άλλα τρία βακτήρια που απαιτούνται για την ανάπτυξη της ακτινομυκητίασης. Αυτά είναι:
- Actinomyces naeslundii
- Actinomyces viscosus
- Actinomyces odontolyticus
Ο μικροργανισμός
εισδύει στους ιστούς και προκαλεί υποξεία κοκκιωματώδη φλεγμονή με
νέκρωση και ίνωση και η νόσος εκτείνεται προς το δέρμα με σχηματισμό
συριγγίων.
Θεραπεία
Η θεραπεία της ακτινομυκητίασης με μεγάλες δόσεις πενικιλλίνης
είναι επιτυχής αν και στις βαριές λοιμώξεις ενδέχεται να απαιτηθεί
παράταση της φαρμακευτικής αγωγής για αρκετούς μήνες. Η τετρακυκλίνη
επίσης, είναι αποτελεσματική.
Σε απόστημα γίνεται χειρουργική παροχέτευση.
Βιβλιογραφία
Ειδική Νοσολογία, Κ.Δ. Γαρδίκας, Εκδ. Παρισιάνος
Για τα μεγάλα άκρα φταίει η περίσσεια αυξητικής ορμόνης
Η ακρομεγαλία ή μεγαλακρία, ICD-10 E22.0 είναι μια σπάνια πάθηση.
Προκαλεί περίσσεια ανάπτυξη των οστών και των μαλακών ιστών του σώματος.
Τα παιδιά με την πάθηση μπορεί να αναπτυχθούν σε μη φυσιολογικά ύψη. Μπορούν, επίσης, να έχουν μια υπερβολική ανάπτυξη στη δομή των οστών που τους δίνει την εμφάνιση ενός γίγαντα. Η ακρομεγαλία επηρεάζει κυρίως τα χέρια, τα πόδια, και το πρόσωπο.
Στους ενήλικους οφείλεται σχεδόν πάντοτε σε αδένωμα της υπόφυσης που εκκρίνει αυξητική ορμόνη.
Αίτια
Η ανθρώπινη αυξητική ορμόνη (HGH)
ρυθμίζει την ανάπτυξη. Οι άνθρωποι με μεγαλακρία έχουν μεγάλη ποσότητα
HGH. Κάνει τα οστά τους να αναπτύσσονται και να γίνονται πάρα πολύ
μακριά και πάρα πολύ παχιά. Λόγω αυτής της διέγερσης της ανάπτυξης, τα
οστά τους είναι πολύ μεγαλύτερα από ό, τι άλλων ανθρώπων.
Η HGH παράγεται στην υπόφυση του εγκεφάλου. Σε άτομα με ακρομεγαλία, η υπόφυση μπορεί να επηρεαστεί από έναν όγκο ή ένα αδένωμα, που το κάνει να εκρίνει πάρα πολύ HGH.
Συμπτώματα και σημεία
Στα συμπτώματα και σημεία της
ακρομεγαλίας συμπεριλαμβάνονται η χοντρή επιδερμίδα, τα μεγάλα χέρια και
πόδια, η παραμόρφωση των χαρακτηριστικών του προσώπου, ιδιαίτερα της
κάτω γνάθου και του μετώπου και τα υπερανεπτυγμένα όργανα.
Την αλλαγή της εμφάνισης πιστοποιεί η εξέταση παλαιότερων φωτογραφιών του ασθενούς.
Προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει:
- Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση)
- Καρδιακό νόσημα, ιδιαίτερα διεύρυνση του καρδιακού μυός (μυοκαρδιοπάθεια)
- Αρθρίτιδα
- Διαβήτη
- Προκαρκινικές νεοπλασίες (πολύποδες)
- Υπνική άπνοια, μια κατάσταση κατά την οποία αναπνοή σταματά επανειλημμένα και ξεκινά κατά τη διάρκεια του ύπνου
- Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα -
μυρμηκίαση ή πόνος στα δάχτυλα που προκαλείται από υπερβολική πίεση των
νεύρων από τους ιστούς στον καρπό
- Μειωμένη παραγωγή άλλων ορμονών της υπόφυσης (υποϋποφυσισμός)
- Καλοήθεις όγκοι στη μήτρα (ινομυώματα της μήτρας)
- Συμπίεση του νωτιαίου μυελού
- Απώλεια της όρασης και κεφαλαλγία από το αδένωμα της υπόφυσης
Διάγνωση
- Η καλύτερη διαγνωστική δοκιμασία είναι η μέτρηση της σωματομεδίνης C του ινσουλινοειδούς αυξητικού παράγοντα Ι (IGF-Ι), μέσω του οποίου η αυξητική ορμόνη ασκεί τις αυξητικές επιδράσεις της. Οι σημαντικές αυξήσεις της σωματομεδίνης C θέτουν την διάγνωση.
- Αν οι αυξήσεις αυτές είναι μέτριες, η διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί με χορήγηση 75 mg γλυκόζης
από το στόμα και μέτρηση της αυξητικής ορμόνης του ορού κάθε 30 λεπτά
επί 2 ώρες. Αν η αυξητική ορμόνη δεν ελαττωθεί σε επίπεδα κάτω των 2 ng/ml επιβεβαιώνεται η διάγνωση της ακρομεγαλίας. Όταν τεθεί η διάγνωση πρέπει να ακολουθήσει απεικόνιση της υπόφυσης.
- Οι εξετάσεις αίματος για την HGH μπορεί να καθορίσουν αν κάποιος έχει αυξημένη ποσότητα της ορμόνης.
- MRIs και ακτινογραφίες μπορεί να
χρησιμοποιηθούν για να αποκαλύψουν μια ανώμαλη ανάπτυξη των
οστών. Μπορούν, επίσης, να χρησιμοποιηθούν για να ανιχνεύσουν όγκους της
υπόφυσης που προκαλούν ακρομεγαλία.
- Ο έλεγχος της πρωτεΐνης που ονομάζεται ινσουλινοεξαρτώμενος αυξητικός παράγοντας 1 (IGF-1) μπορεί να δείξει αν υπάρχει ανώμαλη ανάπτυξη στο σώμα.
Θεραπεία
Η θεραπεία εκλογής είναι η διασφηνοειδής εκτομή του αδενώματος της υπόφυσης. Συχνά είναι μακροαδένωμα και είναι αδύνατη η πλήρης εκτομή και η ίαση.
Αν μετά την επέμβαση τα επίπεδα της σωματομεδίνης C παραμένουν υψηλά,
εφαρμόζεται ακτινοθεραπεία για να εμποδιστεί η αύξηση του όγκου που
έχει απομείνει και να τεθεί υπό έλεγχο η ακρομεγαλία. Η πλήρης επίδραση
της ακτινοθεραπείας στην έκκριση της αυξητικής ορμόνης μπορεί να
απαιτήσει και μία δεκαετία.
Για να κατασταλεί η έκκριση της αυξητικής ορμόνης,
ενώ θα αναμένεται η πλήρης επίδραση της ακτινοβολίας μπορεί να
χρησιμοποιηθεί ένα ανάλογο της σωματοστατίνης η οκρεοτίδη 100μg υποδόρια
τρεις φορές την ημέρα. Οι παρενέργειες της οκρεοτίδης είναι η
χολολιθίαση, η διάρροια και η ελαφρά κοιλιακή δυσφορία
Η χειρουργική επέμβαση, η
ακτινοθεραπεία, τα ανάλογα σωματοστατίνης και οι αγωνιστές ντοπαμίνης
δρουν στο επίπεδο του αδενώματος της υποφύσεως, ενώ οι GH-ανταγωνιστές
υποδοχέων δρουν στην περιφέρεια με το μπλοκάρισμα των υποδοχέων της
αυξητικής ορμόνης στους διάφορους ιστούς.
-Ανάλογα σωματοστατίνης
Τα ανάλογα σωματοστατίνης είναι η
οκτρεοτίδη (Sandostatin) ή η λανρεοτίδη (Somatuline). Αυτά τα ανάλογα
σωματοστατίνης είναι συνθετικές μορφές μιας ορμόνης του εγκεφάλου, της
σωματοστατίνης, η οποία σταματά την παραγωγή της GH. Οι φαρμακοτεχνικές
μορφές μακράς δράσης αυτών των φαρμάκων πρέπει να χορηγούνται με ένεση
κάθε 2 έως 4 εβδομάδες. Οι περισσότεροι ασθενείς με ακρομεγαλία
ανταποκρίνονται σε αυτό το φάρμακο. Σε πολλούς ασθενείς, τα επίπεδα GH
πέφτουν μέσα σε μία ώρα και ο πονοκέφαλος βελτιώνεται μέσα σε λίγα λεπτά
μετά την ένεση. Η οκτρεοτίδη και η λανρεοτίδη είναι αποτελεσματικές για
μακροχρόνια θεραπεία. Η οκτρεοτίδη και η λανρεοτίδη έχουν, επίσης,
χρησιμοποιηθεί επιτυχώς για τη θεραπεία ασθενών με ακρομεγαλία που
προκαλείται από άλλες αιτίες, εκτός των όγκων της υπόφυσης.
Τα ανάλογα σωματοστατίνης, επίσης, μερικές φορές χρησιμοποιούνται για να συρρικνώσουν μεγάλους όγκους πριν από την επέμβαση.
Επειδή η οκτρεοτίδη αναστέλλει την γαστρεντερική και παγκρεατική λειτουργία, η μακροχρόνια χρήση προκαλεί πεπτικά προβλήματα,
όπως χαλαρά κόπρανα, ναυτία, και αέρια στο ένα τρίτο των ασθενών.
Επιπλέον, περίπου 25 τοις εκατό των ασθενών αναπτύσσουν χολόλιθους, οι
οποίοι είναι, συνήθως, ασυμπτωματικοί. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η
θεραπεία με οκτρεοτίδη μπορεί να προκαλέσει διαβήτη και αυτό οφείλεται
στο γεγονός ότι η σωματοστατίνη και τα ανάλογά της μπορούν να
αναστέλλουν την απελευθέρωση της ινσουλίνης. Από την άλλη πλευρά, οι
επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι σε ορισμένουςς ασθενείς με ακρομεγαλία
που έχουν ήδη διαβήτη, η οκτρεοτίδη μπορεί να μειώσει την ανάγκη για
ινσουλίνη και βελτιώνουν τον έλεγχο σακχάρου.
-Αγωνιστές ντοπαμίνης
Για εκείνους που τα ανάλογα
σωματοστατίνης, αντενδείκνυται, είναι δυνατή η θεραπεία χρησιμοποιώντας
έναν από τις αγωνιστές της ντοπαμίνης, βρωμοκριπτίνη (Parlodel) ή Καβεργολίνη.
Αυτά έχουν το πλεονέκτημα ότι είναι δισκία αντί για ενέσεις, και
κοστίζουν πολύ λιγότερο. Τα φάρμακα αυτά μπορούν επίσης να
χρησιμοποιηθούν ως συμπλήρωμα στη θεραπεία με σωματοστατίνη. Είναι πιο
αποτελεσματικά σε εκείνους των οποίων οι όγκοι της υπόφυσης εκκρίνουν
προλακτίνη. Οι παρενέργειες αυτών των αγωνιστών ντοπαμίνης
περιλαμβάνουν γαστρεντερικές ενοχλήσεις, ναυτία, εμετό, ζαλάδα και
ρινική συμφόρηση. Αυτές οι παρενέργειες μπορεί να μειωθούν ή να
εξαλειφθούν αν το φάρμακο έχει ξεκινήσει σε πολύ χαμηλή δόση κατά την
κατάκλιση, αν λαμβάνεται με την τροφή, και αυξάνεται σταδιακά στην πλήρη
θεραπευτική δόση. Ωστόσο, η βρωμοκρυπτίνη χαμηλώνει τα GH και IGF-1
επίπεδα και μειώνει το μέγεθος του όγκου σε λιγότερους από τους μισούς
ασθενείς με μεγαλακρία. Μερικοί ασθενείς αναφέρουν βελτίωση στα
συμπτώματά τους, αν και τα επίπεδα GH και IGF-1 εξακολουθούν να είναι
αυξημένα.
-Ανταγωνιστές των υποδοχέων της αυξητικής ορμόνης
Η τελευταία εξέλιξη στην ιατρική
θεραπεία της μεγαλακρίας είναι η χρήση των ανταγωνιστών των υποδοχέων
της αυξητικής ορμόνης. Το μόνο διαθέσιμο μέλος αυτής της οικογένειας
είναι η pegvisomant. Αναστέλλοντας τη δράση των ενδογενών μορίων
αυξητικής ορμόνης, η ένωση αυτή είναι σε θέση να ελέγχει τη
δραστηριότητα της νόσου της μεγαλακρίας σχεδόν σε όλους τους ασθενείς. Η
Pegvisomant πρέπει να χορηγείται υποδορίως με καθημερινές ενέσεις.
Συνδυασμοί μακράς δράσης αναλόγων σωματοστατίνης και εβδομαδιαίες
ενέσεις pegvisomant φαίνεται να είναι εξίσου αποτελεσματικοί σε σχέση
με τις καθημερινές ενέσεις pegvisomant.
Χειρουργική
Η χειρουργική επέμβαση είναι μία ταχεία και αποτελεσματική θεραπεία, και υπάρχουν δύο εναλλακτικές μέθοδοι.
Η πρώτη μέθοδος, μια διαδικασία γνωστή ως χειρουργική διαρινική διασφηνοειδής εκτομή, με πρόσβαση στην υπόφυση μέσω μιας τομής στο τοίχωμα της ρινικής κοιλότητας.
Η δεύτερη μέθοδος είναι η διασφηνοειδής χειρουργική επέμβαση
κατά την οποία γίνεται μια τομή κάτω από το άνω χείλος και διαμέσου του
διαφράγματος φθάνουν στην ρινική κοιλότητα, όπου η υπόφυση βρίσκεται.
Η διαρινική διασφηνοειδής χειρουργική
είναι μια λιγότερο επεμβατική διαδικασία και η πιθανότητα της
αφαίρεσης του συνόλου του όγκου είναι μεγαλύτερη με λιγότερες
παρενέργειες. Κατά συνέπεια, η ενδορινική διασφηνοειδής χειρουργική
χρησιμοποιείται συχνά σαν πρώτη επιλογή, και οι άλλες θεραπείες, όπως η
φαρμακευτική νευροχειρουργική, χρησιμοποιείται για τη μείωση των
υπόλοιπων δυσμενώνς επιπτώσεων του ενααπομένοντος όγκου.
Αυτές οι διαδικασίες συνήθως
ανακουφίζουν την πίεση στις γύρω περιοχές του εγκεφάλου και οδηγούν σε
μείωση των επιπέδων αυξητικής ορμόνης.
Η χειρουργική επέμβαση είναι πιο επιτυχημένη
σε ασθενείς με επίπεδα GH στο αίμα κάτω από 40 ng/ml πριν την επέμβαση
και με όγκους υπόφυσης όχι μεγαλύτερους από 10 mm σε διάμετρο. Η
επιτυχία εξαρτάται από την επιδεξιότητα και την πείρα του χειρουργού.
Ιδανικά, η GH μετά το χειρουργείο θα πρέπει να είναι μικρότερη από 2
ng/ml μετά από του στόματος φόρτιση με γλυκόζη. Μια ανασκόπηση των
επιπέδων GH σε 1.360 ασθενείς παγκοσμίως αμέσως μετά την επέμβαση
αποκάλυψε ότι 60 τοις εκατό είχαν επίπεδα GH κάτω των 5 ng/ml. Επιπλοκές
της χειρουργικής επέμβασης μπορεί να περιλαμβάνουν διαρροές
εγκεφαλονωτιαίου υγρού, μηνιγγίτιδα, ή βλάβη στον περιβάλλοντα
φυσιολογικό ιστό υπόφυσης, απαιτώντας δια βίου ορμονική υποκατάσταση.
Ακόμα και όταν η χειρουργική επέμβαση
είναι επιτυχής και τα επίπεδα ορμονών επιστρέφουν στο φυσιολογικό, οι
ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά, για
χρόνια, για πιθανή υποτροπή. Πιο συχνά, τα επίπεδα των ορμονών μπορεί να
βελτιωθούν, αλλά να μην επιστρέψουν πλήρως στο φυσιολογικό. Αυτοί οι
ασθενείς μπορεί να απαιτήσουν πρόσθετη θεραπεία στη συνέχεια, συνήθως με
φάρμακα.
Ακτινοθεραπεία
Η Ακτινοθεραπεία έχει χρησιμοποιηθεί τόσο ως κύρια αγωγή, όσο και σε συνδυασμό με τη χειρουργική επέμβαση ή τα φάρμακα.
Συνήθως, προορίζεται για ασθενείς που έχουν όγκο εναπομείναντα μετά την
επέμβαση. Αυτοί οι ασθενείς συχνά λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, για
μείωση των επιπέδων αυξητικής ορμόνης. Θεραπεία με ακτινοβολία δίνεται
σε διαιρεμένες δόσεις για πάνω από τέσσερις έως έξι εβδομάδες. Αυτή η
θεραπεία ελαττώνει τα επίπεδα της GH κατά περίπου 50 τοις εκατό για πάνω
από 2 έως 5 έτη. Οι ασθενείς παρακολουθούνται για περισσότερο από 5
χρόνια. Η Θεραπεία με ακτινοβολία προκαλεί βαθμιαία απώλεια της
παραγωγής των άλλων ορμονών της υπόφυσης με το χρόνο. Απώλεια της όρασης
και εγκεφαλική βλάβη, έχουν αναφερθεί, σαν πολύ σπάνιες επιπλοκές των
θεραπειών ακτινοβολίας.
Επιλογή της θεραπείας
Δεν υπάρχει μία θεραπεία που να είναι αποτελεσματική για όλους τους ασθενείς.
Η θεραπεία θα πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του
ασθενούς, όπως η ηλικία και το μέγεθος του όγκου. Εάν ο όγκος δεν έχει
ακόμη εισβάλει στους περιβάλλοντες ιστούς του εγκεφάλου, η απομάκρυνση
του αδενώματος της υποφύσεως από έναν έμπειρο νευροχειρουργό είναι
συνήθως η πρώτη επιλογή. Μετά την επέμβαση, ο ασθενής θα πρέπει να
παρακολουθείται για μεγάλο χρονικό διάστημα για τυχόν αύξηση των GH
επιπέδων. Εάν η χειρουργική επέμβαση δεν ομαλοποιήσει τα επίπεδα ορμονών
ή υποτροπή συμβαίνει, ένας γιατρός θα αρχίσει επιπλέον φαρμακευτική
αγωγή. Η σημερινή πρώτη επιλογή είναι γενικά η οκτρεοτίδη ή λανρεοτίδη.
Ωστόσο, η βρωμοκρυπτίνη ή η καβεργολίνη είναι πολύ φθηνότερα και πιο
εύκολα φάρμακα. Η μακροχρόνια θεραπεία είναι απαραίτητη, επειδή η
απόσυρσής τους μπορεί να οδηγήσει σε άνοδο των επιπέδων GH και υποτροπή
του όγκου. Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται γενικά για
τους ασθενείς των οποίων οι όγκοι δεν έχουν πλήρως αφαιρεθεί με τη
χειρουργική επέμβαση, για ασθενείς που δεν είναι καλοί υποψήφιοι για
χειρουργική επέμβαση λόγω άλλων προβλημάτων υγείας και για τους ασθενείς
οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στη χειρουργική επέμβαση και την
φαρμακευτική αγωγή.
Πρόγνωση
Μετά την επιτυχή θεραπεία, τα
συμπτώματα γενικά βελτιώνονται σημαντικά ή εξαφανίζονται, όπως οι
πονοκεφάλοι, οι διαταραχές στην όραση, η υπερβολική εφίδρωση και ο
διαβήτης. Το μαλακό οίδημα των ιστών και η μεγαλακρία, σταδιακά
υποχωρούν για να επανέλθουν σταδιακά στα φυσιολογικά επίπεδα, αν και
αυτό μπορεί να πάρει κάποιο χρόνο.Το προσδόκιμο ζωής μετά την επιτυχή
θεραπεία της πρώιμης ακρομεγαλίας είναι ίση προς εκείνη του φυσιολογικού
πληθυσμού.
Ψευδομεγαλακρία
Ψευδομεγαλακρία
είναι μία κατάσταση με τα συνηθισμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα
ακρομεγαλίας, αλλά χωρίς αύξηση στην ορμόνη ανάπτυξης και την IGF-1.
Συχνά σχετίζονται με την αντίσταση στην ινσουλίνη. Έχουν αναφερθεί
περιπτώσεις μεγαλακρίας που οφείλεται σε ασυνήθιστα υψηλή δόση
μινοξιδίλης.
Βιβλιογραφία
- Manual Θεραπευτικής, Washington University, Eκδ. Λίτσας
- endocrine.niddk.nih.gov
